21-آذر-1401, 15:12
اینکه گفته شود شمول خطاب نسبت به غائبین مجاز است و عموم این آیات نسبت به معدومین در زمان خطاب، خلاف ظاهر میباشد کلام صحیحی نیست. مشکل اصلی در این است که ما نسبت به شمول خطاب شک داریم و مخاطب مردد بین اقل و اکثر است. دلیلی نداریم که ثابت کند تمام خطابات قرآن و پیامبر که در آنها گفته میشود: ایها المومنون افعلوا کذا.... مراد قضیه حقیقیه است. بلکه احتمال دارد قضیه خارجیه باشد و مخاطبش فقط مسلمین زمان پیامبر باشد.
گاهی مناسبات حکم و موضوع اقتضاء تعمیم میکند. مثل تعبیر: "یا ایها الناس اتقوا ربکم در قرآن". اما در مواردی مثل: "الزانیه و الزانی فاجلدوا کل واحد منهما ماه جلده" ما مطمئن نیستیم که فقیه و حاکم در زمان غیبت هم مخاطب این خطاب باشد. حتی اگر در زمان اهل بیت هم این حکم جاری بوده باز هم دلیلی برای تعمیمش به زمان غیبت وجود ندارد.
روایات هم بیش از این دلالت ندارد که مخاطب آیات قرآن مختص به افرادی که آیه در شان آنها نازل شده است، نیست. اما باید توجه داشت که اغلب آیات قرآن ولو به مناسبت حکم و موضوع ظاهر است در قضیه حقیقیه. اکثر آیات قرآن هم که اساسا مشتمل بر ادات خطاب نمیباشد.
گاهی مناسبات حکم و موضوع اقتضاء تعمیم میکند. مثل تعبیر: "یا ایها الناس اتقوا ربکم در قرآن". اما در مواردی مثل: "الزانیه و الزانی فاجلدوا کل واحد منهما ماه جلده" ما مطمئن نیستیم که فقیه و حاکم در زمان غیبت هم مخاطب این خطاب باشد. حتی اگر در زمان اهل بیت هم این حکم جاری بوده باز هم دلیلی برای تعمیمش به زمان غیبت وجود ندارد.
روایات هم بیش از این دلالت ندارد که مخاطب آیات قرآن مختص به افرادی که آیه در شان آنها نازل شده است، نیست. اما باید توجه داشت که اغلب آیات قرآن ولو به مناسبت حکم و موضوع ظاهر است در قضیه حقیقیه. اکثر آیات قرآن هم که اساسا مشتمل بر ادات خطاب نمیباشد.
