نامعقول بودن تفکیک محقق نایینی بین اعتبار و تنزیل

[مسعود عطار منش]

درس خارج اصول جلسه 56 مورخ 1401/10/13
محقق نائینی بر این باور است که شارع مقدس می تواند یقین را اعتبار کند و با اعتبار یقین احکام آن خود به خود مترتب می‌شود پس گویا احکام یقین مربوط به اعم از یقین واقعی و یقین اعتباری است و لذا با اعتبار نمودن یقین توسط شارع احکام یقین خود به خود بر این یقین اعتباری مترتب می شود به‌عبارت‌دیگر عقل انسان یک سری احکام مربوط به اعم از فرد حقیقی و اعتباری قائل است و شارع مقدس با اعتبار نمودن یقین یک فرد اعتباری ایجاد نموده و برای حکم مورد نظر موضوع سازی میکند پس دلیل اعتبار یقین نسبت به احکام یقین جنبه ورود دارد نه اینکه این دلیل ناظر به احکام فرد حقیقی باشد و نسبت به آن جنبه حکومت داشته باشد.
به عقیده ما وجود امری به نام اعتبار در مقابل تنزیل نامفهوم است برخی از امور همچون احکام واقعی یا احکام ظاهری اعتباری هستند که این گونه امور را شارع با اعتبار ایجاد می کند یعنی اگر متعلق جعل و اعتبار از سنخ امور اعتباری باشد می‌توان ادعا نمود با اعتبار شارع ایجاد می شوند هرچند حتی در همین موارد نیز ممکن است گفته شود حقیقت اعتبار به همان تنزیل باز می گردد ولی با صرف نظر از اینکه حقیقت اعتبار چیست ادعای ایشان مبنی بر ایجاد فرد اعتباری توسط شارع تنها در اموری که از سنخ امور اعتباری هستند قابل قبول است اما در اموری همچون یقین که از امور تکوینی محسوب می شوند اساساً اعتبار معنا ندارد بلکه جعل یقین همان تنزیل غیر الیقین منزله الیقین است که از سنخ حکومت است نه ورود.