بررسی روایاتی که اقامه را به منزله صلات گرفته اند

[خیشه]

در بعضی از روایات اقامه به منزله صلات گرفته شده است که در این جا به سه نظریه پرداخته میشود:
مرحوم حکیم میفرماید:
نسبت به سه روایت، مرحوم حکیم پاسخ داده که گرچه دلالتشان مشکلی ندارد اما همه ضعیف السند هستند. لذا مقید اطلاقات نیستند.
مرحوم خویی میفرماید:
مرحوم خوئی در این سه روایت، اشکال دلالی کرده. فرموده تنزیل در اینجا اطلاق ندارد. در این روایات سخنی از قبله نبود بلکه از اطلاق می‌خواستیم متوجه شویم ولی اطلاق ندارد. به لحاظ همین نکاتی که در روایات آمده مثل تکلم و اشاره نکن. معنای حقیقی در این روایات متعذر است چون اول نماز تکبیر است و انت فی الصلاة تنزیل است نه تحقیق. حال این تنزیل آیا اطلاق دارد یا نه؟ فرموده اطلاق ندارد. قطعا اقامه همه آثار نماز را ندارد و نمی‌شود نماز در لباس نجس اقامه شود ولی اقامه را می‌توان در لباس نجس گفت و دیگر آثار نیز چنین است. از اینها کشف می‌شود که تنزیل اطلاق ندارد و فقط به لحاظ آن چند نکته‌ای که در روایت نقل شده، می‌توان تنزیل را قبول کرد.
اما ایشان این شبهه مرحوم حکیم را پاسخ نداده که فرموده این تنزیل اطلاق دارد. بلکه به همین مقدار اکتفاء کرده که اطلاق ندارد و یقین داریم که خیلی از موارد در نماز شرط است ولی در اقامه شرط نیست.
ثانیا در همین روایات ثلاثه که تنزیل کرده که تکلم نکن، با اینکه روایت معتبره داریم که تکلم در اقامه مشکلی ندارد. یعنی همان که تصریح کرده مراد نیست چه رسد به آنچه که قرار است از اطلاق به دست بیاوریم که اصلا مراد نیست.
استاد میفرماید:
اما به نظر می‌رسد حق با مرحوم حکیم است و تنزیل اطلاق دارد. انت فی الصلاة یعنی همه آثار نماز. ولی اطلاق داشتن لازم نیست که به همان نحوی که اثر در نماز است، در اقامه نیز باشد. اطلاق دارد که تکلم نکن و استقبال کن، ولی در اصل این طلب، تنزیل وجود دارد نه کیفیت طلب یعنی شرطیت استقبال را از اقامه می‌گیریم ولی طلب این شرط را برای اقامه قبول می‌کنیم که از باب افضلیت است.