تفسیر ابداعی از ماهیت ایجاب احتیاط از منظر محقق نائینی

[خیشه]

مرحوم نائینی فرموده است:ایجاب احتیاط که از اهمیت غرض ناشی می‌شود، در حقیقت همان حکم واقعی است اما با لباس دیگر. یکبار گفته نماز جمعه واجب است و بعد که مکلف شک پیدا می‌کند فرموده احتیاط کن و این احتیاط کن یعنی اتیان کن. پس ایجاب احتیاط تکرار همان وجوب واقعی با لسان آخری است به شرطی که وجوبی باشد. اما اگر وجوبی نباشد و مکلف شک داشته باشد، در این صورت احتیاط یک وجوب صوری است ولی حقیقتاً وجوبی جعل نکرده است.
یکی از ثمرات این تفسیر این است که در تقابل دفع ضرر محتمل و قبح عقاب بلابیان، احتیاط مقدم بر برائت است چرا که با توجه به تفسیر مذکور ایجاب احتیاط خودش بیان بر واقع است.
یکی دیگر از ثمرات ان در جمع بین حکم واقعی و ظاهری مطرح میشود کما هو واضح.
استاد فرمود این تفسیر درست نیست چرا که بنا بر این فرمایش باید در ایجاب احتیاط ملاک وجود داشته باشد در حالی که نیست و وجوب طریقی دارد همچنین یک وجوب جدید با یک موضوع جدیدی است نه همان حکم واقعی با یک لباس دیگری.
جلسه 130. 1 خرداد ماه 1402

[مسعود عطار منش]

به عبارت دیگر ملاک احتیاط تحفظ بر همان ملاک واقعی است یعنی به دلیل اهتمامی که نسبت به ملاک واقعی دارد و برای تحفظ بر همان ملاک احتیاط را جعل می کند و همین است معنای وجوب طریقی.
پس وحوب احتیاط غیر از وجوب واقعی است ولی طریق به همان است.