21-آذر-1397, 19:46
خود شخص محمد بن احمد که روشن است ضعفی ندارد (ن ک ترجمه ی او در فهرست شیخ و نجاشی)
اما این که منشا این استثنائات، خلل در آن اشخاص بوده یا طریق محمد بن احمد به آن ها شاید بتوان این قرائن را به نفع این که خلل در آن اشخاص بوده بیان کرد:
1- فهم ابن نوح (با توجه به عبارت قد اصاب شیخنا ابو جعفر .. الا در مورد محمد بن عیسی فلا ادری ما رابه فیه لانه کان علی ظاهر العداله و الثقه)
2- فهم شیخ طوسی (ظاهرا عمده ی تضعیفات باب من لم یرو عن واحد عن الائمه علیهم السلام در رجال شیخ برگرفته از استثنائات ابن ولید است)
3- شاید بتوان گفت داب محمد بن احمد مانند داب غالب محدثین این بوده که یا از نسخه ی جاده ای نقل نکنند یا اگر نقل می کنند تصریح کنند. لذا جزء این مستثنیات، این آمده: او یقول وجدت فی کتاب ولم اروه (طبق نقل شیخ و مشابه این در نقل نجاشی هم هست)لذا در بقیه ی موارد، شبهه ی وجاده ای بودن نیست.
و ...
اما این که فرمودید ابن ولید یا شیخ صدوق به طریق غیر محمد بن احمد از این افراد نقل کرده اند منافاتی با ضعیف دانستن این افراد ندارد. ممکن است ابن ولید این افراد را ضعیف بداند و به جهت مطرح بودن کتاب نوادر الحکمه این روایات را استثنا کند ولی با این حال روایاتی را از این افراد نقل کند یا به جهت اطمینان موردی به جهت ضم قرائن یا به جهت این که روایت در مورد آداب و سنن است یا در امور اعتقادی است یا ...
نکته ی جالبی که استاد حسینی شیرازی تذکر دادند این بود که شیخ صدوق در فقیه هیچ روایتی را از یونس بن عبد الرحمن به واسطه ی محمد بن عیسی نقل نکرده اما در غیر فقیه، مکررا از محمد بن عیسی از یونس نقل کرده. معلوم می شود اهتمام ویژه ای در فقیه داشته اند
ضمنا استاد حسینی مقاله ای در مورد استثنائات ابن ولید دارند که چاپ شده و فکر کنم آنجا می فرمایند که مراد از استثناء این است که با روایات این افراد باید با احتیاط تعامل کرد. تبعا این معنی منافاتی با نقل از این افراد ندارد.
اما این که منشا این استثنائات، خلل در آن اشخاص بوده یا طریق محمد بن احمد به آن ها شاید بتوان این قرائن را به نفع این که خلل در آن اشخاص بوده بیان کرد:
1- فهم ابن نوح (با توجه به عبارت قد اصاب شیخنا ابو جعفر .. الا در مورد محمد بن عیسی فلا ادری ما رابه فیه لانه کان علی ظاهر العداله و الثقه)
2- فهم شیخ طوسی (ظاهرا عمده ی تضعیفات باب من لم یرو عن واحد عن الائمه علیهم السلام در رجال شیخ برگرفته از استثنائات ابن ولید است)
3- شاید بتوان گفت داب محمد بن احمد مانند داب غالب محدثین این بوده که یا از نسخه ی جاده ای نقل نکنند یا اگر نقل می کنند تصریح کنند. لذا جزء این مستثنیات، این آمده: او یقول وجدت فی کتاب ولم اروه (طبق نقل شیخ و مشابه این در نقل نجاشی هم هست)لذا در بقیه ی موارد، شبهه ی وجاده ای بودن نیست.
و ...
اما این که فرمودید ابن ولید یا شیخ صدوق به طریق غیر محمد بن احمد از این افراد نقل کرده اند منافاتی با ضعیف دانستن این افراد ندارد. ممکن است ابن ولید این افراد را ضعیف بداند و به جهت مطرح بودن کتاب نوادر الحکمه این روایات را استثنا کند ولی با این حال روایاتی را از این افراد نقل کند یا به جهت اطمینان موردی به جهت ضم قرائن یا به جهت این که روایت در مورد آداب و سنن است یا در امور اعتقادی است یا ...
نکته ی جالبی که استاد حسینی شیرازی تذکر دادند این بود که شیخ صدوق در فقیه هیچ روایتی را از یونس بن عبد الرحمن به واسطه ی محمد بن عیسی نقل نکرده اما در غیر فقیه، مکررا از محمد بن عیسی از یونس نقل کرده. معلوم می شود اهتمام ویژه ای در فقیه داشته اند
ضمنا استاد حسینی مقاله ای در مورد استثنائات ابن ولید دارند که چاپ شده و فکر کنم آنجا می فرمایند که مراد از استثناء این است که با روایات این افراد باید با احتیاط تعامل کرد. تبعا این معنی منافاتی با نقل از این افراد ندارد.
