18-ارديبهشت-1398, 00:35
(آخرین تغییر در ارسال: 18-ارديبهشت-1398, 00:56 توسط ارادتمند آیت الله مکارم.)
با عرض سلام خدمت دوستان.
در روایات معتبر، دو ملاک درباره مقدار مسافت شرعی گفته شده است.
۱- ۸ فرسخ ۲- مسیرة یوم. و سائر تعبیرات هم ظاهرا به همین دو بازمی گردند.
در اکثر روایات وسائل هر دو ملاک همراه هم آمده و در بعضی فقط ملاک اول و در قلیلی هم فقط ملاک دوم آمده است.در اکثر روایات وسائل، از امام نقل شده که تقصیر در ۸ فرسخ یا مسیرة یوم است. یعنی بین ۸ فرسخ با مسیرة یوم با «او» عطف شده است.
ظاهرا ۸ فرسخ همان مسیر یک روز معتدل با شتر می باشد و سیر غالبی زمان ائمه هم با شتر بوده است.
در کتاب وسائل باب اول بخش صلات مسافر، روایت سوم که صحیحه است آمده است: وَ بِإِسْنَادِه (ای الصدوق) عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَحْيَى الْكَاهِلِيِّ أَنَّهُ سَمِعَ الصَّادِقَ ع يَقُولُ فِي التَّقْصِيرِ فِي الصَّلَاةِ بَرِيدٌ فِي بَرِيدٍ أَرْبَعَةٌ وَ عِشْرُونَ مِيلًا ثُمَّ قَالَ كَانَ أَبِي ع يَقُولُ إِنَّ التَّقْصِيرَ لَمْ يُوضَعْ عَلَى الْبَغْلَةِ السَّفْوَاءِ [۲] وَ الدَّابَّةِ النَّاجِيَةِ وَ إِنَّمَا وُضِعَ عَلَى سَيْرِ الْقِطَارِ
آخر روایت یعنی بر استر سریع و تندرو قرار داده نشده بلکه بر سیر شتر ها قرار داده شده.
در روایت دوم وسائل که یکی از رواتش ضعیف است هم، همین مطلب آمده است و در آخر روایت از امام نقل شده است که: وَ هُوَ الْغَالِبُ عَلَى الْمَسِيرِ وَ هُوَ أَعْظَمُ السَّيْرِ الَّذِي يَسِيرُهُ الْجَمَّالُونَ وَ الْمُكَارُونَ.
حال آیا چون مسیرة یوم غالبی زمان پیامبر اکرم ۸ فرسخ بوده خدا حکم را بر ۸ فرسخ وضع نموده یا حکم بر مسیرة یوم غالبی عرف هر زمانی وضع شده اما چون در زمان ائمه این مقدار ۸ فرسخ بوده ائمه به راویان حدیث و مردم امر به تقصیر در ۸ فرسخ می کرده اند.مخصوصا چون اضبط بوده و مشخص تر بوده است.
سخت است که بگوییم روایتی از این باب مشخص کند کدام ملاک اصلی است غیر از روایت زیر که ذکر می شود آن هم البته شاید و آن روایت اول وسائل است
در وسائل در باب مذکور روایت اول که البته بخاطر ضعیف بودن طریق اسناد صدوق به فضل بن شاذان، سندا ضعیف است اما خب به هرحال در آن روایت آمده است که
: مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ الرِّضَا ع ( أَنَّهُ سَمِعَهُ يَقُولُ :
إِنَّمَا وَجَبَ التَّقْصِيرُ فِي ثَمَانِيَةِ فَرَاسِخَ لَا أَقَلَّ مِنْ ذَلِكَ وَ لَا أَكْثَرَ
««لأنَّ ثَمَانِيَةَ فَرَاسِخَ مَسِيرَةُ يَوْمٍ لِلْعَامَّةِ وَ الْقَوَافِلِ وَ الْأَثْقَالِ»» فَوَجَبَ التَّقْصِيرُ فِي مَسِيرَةِ يَوْمٍ
این دو روایت را بخاطر اهمیت دلالتشان آوردم.
صدر روایت اخیر کمی ظهور دارد که ملاک ۸ فرسخ باشد اما عبارت بعدی یا علت است یا حکمت اما به نظر بنده ظهور در علت دارد نه حکمت.همانگونه که عقل هم حکم ظنی یا اطمینانی به این مسئله می دهد.
آقای محمدجواد فاضل گفته اند که از بین فقهای برجسته شهید ثانی و محقق اصفهانی قائل به ملاک بودن مسیرة یوم بوده اند.ز دوستان تقاضامندم که روایات باب را ملاحظه بفرمایند و این بحث را دنبال نمایند و استدلال نمایند
در روایات معتبر، دو ملاک درباره مقدار مسافت شرعی گفته شده است.
۱- ۸ فرسخ ۲- مسیرة یوم. و سائر تعبیرات هم ظاهرا به همین دو بازمی گردند.
در اکثر روایات وسائل هر دو ملاک همراه هم آمده و در بعضی فقط ملاک اول و در قلیلی هم فقط ملاک دوم آمده است.در اکثر روایات وسائل، از امام نقل شده که تقصیر در ۸ فرسخ یا مسیرة یوم است. یعنی بین ۸ فرسخ با مسیرة یوم با «او» عطف شده است.
ظاهرا ۸ فرسخ همان مسیر یک روز معتدل با شتر می باشد و سیر غالبی زمان ائمه هم با شتر بوده است.
در کتاب وسائل باب اول بخش صلات مسافر، روایت سوم که صحیحه است آمده است: وَ بِإِسْنَادِه (ای الصدوق) عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَحْيَى الْكَاهِلِيِّ أَنَّهُ سَمِعَ الصَّادِقَ ع يَقُولُ فِي التَّقْصِيرِ فِي الصَّلَاةِ بَرِيدٌ فِي بَرِيدٍ أَرْبَعَةٌ وَ عِشْرُونَ مِيلًا ثُمَّ قَالَ كَانَ أَبِي ع يَقُولُ إِنَّ التَّقْصِيرَ لَمْ يُوضَعْ عَلَى الْبَغْلَةِ السَّفْوَاءِ [۲] وَ الدَّابَّةِ النَّاجِيَةِ وَ إِنَّمَا وُضِعَ عَلَى سَيْرِ الْقِطَارِ
آخر روایت یعنی بر استر سریع و تندرو قرار داده نشده بلکه بر سیر شتر ها قرار داده شده.
در روایت دوم وسائل که یکی از رواتش ضعیف است هم، همین مطلب آمده است و در آخر روایت از امام نقل شده است که: وَ هُوَ الْغَالِبُ عَلَى الْمَسِيرِ وَ هُوَ أَعْظَمُ السَّيْرِ الَّذِي يَسِيرُهُ الْجَمَّالُونَ وَ الْمُكَارُونَ.
حال آیا چون مسیرة یوم غالبی زمان پیامبر اکرم ۸ فرسخ بوده خدا حکم را بر ۸ فرسخ وضع نموده یا حکم بر مسیرة یوم غالبی عرف هر زمانی وضع شده اما چون در زمان ائمه این مقدار ۸ فرسخ بوده ائمه به راویان حدیث و مردم امر به تقصیر در ۸ فرسخ می کرده اند.مخصوصا چون اضبط بوده و مشخص تر بوده است.
سخت است که بگوییم روایتی از این باب مشخص کند کدام ملاک اصلی است غیر از روایت زیر که ذکر می شود آن هم البته شاید و آن روایت اول وسائل است
در وسائل در باب مذکور روایت اول که البته بخاطر ضعیف بودن طریق اسناد صدوق به فضل بن شاذان، سندا ضعیف است اما خب به هرحال در آن روایت آمده است که
: مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ الرِّضَا ع ( أَنَّهُ سَمِعَهُ يَقُولُ :
إِنَّمَا وَجَبَ التَّقْصِيرُ فِي ثَمَانِيَةِ فَرَاسِخَ لَا أَقَلَّ مِنْ ذَلِكَ وَ لَا أَكْثَرَ
««لأنَّ ثَمَانِيَةَ فَرَاسِخَ مَسِيرَةُ يَوْمٍ لِلْعَامَّةِ وَ الْقَوَافِلِ وَ الْأَثْقَالِ»» فَوَجَبَ التَّقْصِيرُ فِي مَسِيرَةِ يَوْمٍ
این دو روایت را بخاطر اهمیت دلالتشان آوردم.
صدر روایت اخیر کمی ظهور دارد که ملاک ۸ فرسخ باشد اما عبارت بعدی یا علت است یا حکمت اما به نظر بنده ظهور در علت دارد نه حکمت.همانگونه که عقل هم حکم ظنی یا اطمینانی به این مسئله می دهد.
آقای محمدجواد فاضل گفته اند که از بین فقهای برجسته شهید ثانی و محقق اصفهانی قائل به ملاک بودن مسیرة یوم بوده اند.ز دوستان تقاضامندم که روایات باب را ملاحظه بفرمایند و این بحث را دنبال نمایند و استدلال نمایند
