20-دي-1400, 22:29
مرحوم تبریزی توضیحی در مورد جابر بودن عمل مشهور برای اعتباربخشی روایت ضعیف بیان کرده‌اند که به نوعی با توضیحی که در مطلب قبلی ارائه شد، همسو و سازگار است:
ایشان در درس خارج صلاة، در بحث موارد کشف خطای دخول وقت، وقتی بحث به روایت اسماعیل بن ریاح رسیده است، فرموده‌اند:
ایشان در درس خارج صلاة، در بحث موارد کشف خطای دخول وقت، وقتی بحث به روایت اسماعیل بن ریاح رسیده است، فرموده‌اند:
نقل قول:دلیلشان روایت اسماعیل بن ریاح است: ... در دلالت این روایت جای مناقشه نیست. اما اشکال در سند شده است که اسماعیل بن ریاح توثیق ندارد. جماعتی مثل مرحوم حکیم(قده) و دیگران فرموده‌اند: «ضعف این روایت منجز به عمل مشهور است. این روایت را مشایخ ثلاثه نقل کرده‌اند، و مشهور عمل کرده‌اند، و عمل مشهور جابر ضعف روایت میشود. این حکم خلاف قاعده است. اگر مشهور نمی‌دانستند که این روایت معتبر است، عمل نمی‌کردند. مشهور فقهاءِ بزرگ عمل کرده‌اند، ما هم عمل می‌کنیم، بر طبقش هم فتوا دادیم.»
جبران ضعفِ روایت به عمل مشهور، در صورت روشن نبودن وجه عملدر بعضی موارد، عمل مشهور به روایت ضعیفه، جبران ضعف را می‌کند، ما هم فی الجمله ملتزم هستیم و آن در جاهایی است که وجه عمل بر ما روشن نشود که چرا عمل کرده‌اند. ما می‌بینیم که روایت خلاف قاعده است و دلیل عقلی دلالت نمی‌کند، روایت هم من حیث السند ضعیف است، مع ذلک عمل کرده‌اند، از اطلاق روایات صحیحه و از عمومات آنها رفع ید کرده‌اند، ما فکر می‌کنیم اینها که آدمهای کذا نبودند که تسامح کنند، عمل اینها یک وجهی دارد، در توجیه عمل آنها چیزی به ذهنمان نمی‌آید. مگر یک نکته‌ای که این حکم در زمان خود اصحابنا الاقدمین، در ذهن متشرعه و روات متشرعه و فقها متشرعه، متسالم علیه بود. آنها ملتزم بودند و اینها هم دیدند که التزام آنها وجهی ندارد، مگر سماع از امام علیه‌السلام منتها نقل نکرده‌اند. به یک صورت یک روایت به ما رسیده است. ما هم در آنجا اگر فتوا ندهیم،احتیاط واجب می‌کنیم. در این طور موارد از فتوای مشهور عدول نمی‌کنیم. توقف می‌کنیم، امر به احتیاط می‌کنیم...
این که مشهور، ضعف روایت را جبران می‌کند، در جایی است که وجه عمل معلوم نشود، احتمالی که ارتکاز متشرعه در آن زمان این بود، و ارتکاز هم از قول ائمه علیهم‌السلام ناشی شده بود، چون عقل و عادت به این، راهی ندارد، لذا آنجا ما قبول می‌کنیم...
