تشکیک در اصل در مقام بیان بودن مطلق

[م. مظفری]

تعبير مرحوم محقق بروجرودي در کتاب «لمحات» اين است که ظهور حال المتکلم في أنّ کلامه الصادر منه بما أنه فعل من أفعال الاختيارية إنما هو لمراد بيانه ، کلام صادر از متکلم چون يک فعلي از افعال اختياري اوست، ظهور حال متکلم در اين است که متکلم مي‌خواهد مراد خود را بيان کند فکلامه بما انّه عمل من أعماله ــ لا بما أنه لفظ دالّ ــ يدلّ دلالة عقلائية علي انّه بصدد بيان موضوع حکمه. مرحوم آقاي بروجردي تصريح کرده اند بر اين که کلام متکلم چون يک فعل اختياري و از افعال اختياريه انسان است، عقلا مي‌گويند وقتي متکلم در حال انجام اين عمل است، مي خواهد تمام مرادش را بيان کند؛ بحث در اين نيست که عقلا مي‌گويند اين لفظ در مقام بيان تمام المراد است، بلکه خود اصل کلام و مجموع کلام ظهور در اين دارد که متکلم در مقام بيان تمام المراد است.