21-آبان-1391, 18:03
تعویض السند
أنه اذا وصل سند روایةٍ الی شخصٍ ثقةٍ کان السند الیه ضعیفاً و لکن للشیخ فی الفهرست الیه طرق صحیح الی جمیع کتبه و روایاته کان لنا ان نعوض السند الضعیف و السند التامّ؛ لان جمیع کتبه و روایاته یشمل قطعا روایات الکتب المتداولة خصوصا روایات کتب الشیخ خصوصا روایات التهذیب و الاستبصار لا روایاته فی نفس الامر و ذکر الشیخ فی مشیخة التهذیب و الاستبصار أنی ذکرت بعض طرقی الی صاحب الکتب هنا و بعضها فی الفهرست. فهی قاعدة کلیة مهمّة انا اذا وجدنا فی التهذیب او الاستبصار او الکافی او الوسائل روایةً ضعیفةً لا نحکم بضعفها بل یکون لنا تعویض سنده بالسند التام ان کان و الا فحینئذ ضعّفناها. مصادیق تعویض السند متعددة احدها هنا؛ لان السند کان هکذا: عن الشیخ الطوسی عن الحسين بن عبيد الله عن أحمد بن محمد بن يحيى العطار عن أبيه محمّد بن يحيى عن محمد بن علي بن محبوب فیصیر علی تعویض السند کذلک: عن الشیخ عن جماعة عن محمد بن علي بن الحسين(الصدوق) عن أبيه و محمد بن الحسن(بن الولید) عن أحمد بن إدريس عنه ای محمد بن علی بن محبوب عن احمد بن محمد بن عیسی.
اشکال
اصلی ترین رکن تعویض سند عبارت « اخبرنا بجمیع کتبه و روایاته» است که اگر این عبارت را به صورت خارجی بحث کنیم این طور که قائلین به تعویض سند تلقی کرده‌‌اند نیست که او همه کتابها و روایاتش را برای او گفته باشد و اخبرنا بمعنی حدثنا باشد. شاید درست این است که اخبرنا به معنای اجازنا است و لو سلم که به معنای حدثنا باشد برای نسخه‌های متعدد بوده نه اینکه نسخه واحد این‌گونه بوده است. ظاهراً در کتاب درایه شهید ثانی آمده که محتمل است اخبرنا به معنای اجازنا باشد.
أنه اذا وصل سند روایةٍ الی شخصٍ ثقةٍ کان السند الیه ضعیفاً و لکن للشیخ فی الفهرست الیه طرق صحیح الی جمیع کتبه و روایاته کان لنا ان نعوض السند الضعیف و السند التامّ؛ لان جمیع کتبه و روایاته یشمل قطعا روایات الکتب المتداولة خصوصا روایات کتب الشیخ خصوصا روایات التهذیب و الاستبصار لا روایاته فی نفس الامر و ذکر الشیخ فی مشیخة التهذیب و الاستبصار أنی ذکرت بعض طرقی الی صاحب الکتب هنا و بعضها فی الفهرست. فهی قاعدة کلیة مهمّة انا اذا وجدنا فی التهذیب او الاستبصار او الکافی او الوسائل روایةً ضعیفةً لا نحکم بضعفها بل یکون لنا تعویض سنده بالسند التام ان کان و الا فحینئذ ضعّفناها. مصادیق تعویض السند متعددة احدها هنا؛ لان السند کان هکذا: عن الشیخ الطوسی عن الحسين بن عبيد الله عن أحمد بن محمد بن يحيى العطار عن أبيه محمّد بن يحيى عن محمد بن علي بن محبوب فیصیر علی تعویض السند کذلک: عن الشیخ عن جماعة عن محمد بن علي بن الحسين(الصدوق) عن أبيه و محمد بن الحسن(بن الولید) عن أحمد بن إدريس عنه ای محمد بن علی بن محبوب عن احمد بن محمد بن عیسی.
اشکال
اصلی ترین رکن تعویض سند عبارت « اخبرنا بجمیع کتبه و روایاته» است که اگر این عبارت را به صورت خارجی بحث کنیم این طور که قائلین به تعویض سند تلقی کرده‌‌اند نیست که او همه کتابها و روایاتش را برای او گفته باشد و اخبرنا بمعنی حدثنا باشد. شاید درست این است که اخبرنا به معنای اجازنا است و لو سلم که به معنای حدثنا باشد برای نسخه‌های متعدد بوده نه اینکه نسخه واحد این‌گونه بوده است. ظاهراً در کتاب درایه شهید ثانی آمده که محتمل است اخبرنا به معنای اجازنا باشد.
