خروج زن زیبارو بدون پوشیه با علم به حرام افتادن دیگران

[محمد رضایی]

هر «تسبیب الی الحرام»ی حرام نیست! شما سبب به دنیا آمدن فرزندی را فراهم می کنیدکه قطع دارید معصوم نیست و حرام مرتکب خواهد شد!می توان ملتزم شد که چنین تسبیبی حرام است؟!!!! بلکه زمانی حرام خواهد بود که اراده مرتکب حرام، عرفا مقهور سبب شما باشد. مثلا غذای نجس را مقابل مهمانی می گذارید که از نجاست آن مطلع نیست. عرفا مهمان چاره ای جز خوردن آن غذا ندارد.
 
عنوان مشابه دیگر، «اعانت بر اثم» است. جایی که اگر من در فلان امر مشروع، به شخص دیگر کمک نکنم، او نمی تواند مرتکب عمل نامشروع شود، این کمک من، اعانه بر اثم است. مثلا در جایی که تنها تاکسی موجود، تاکسی من باشد و علم دارم که این شخص می خواهد برای فعل حرامی به مقصدش برود، بعید نیست که از باب منع از منکر، رساندن او به مقصدش حرام باشد، آیت الله سیستانی هم احتیاط واجب داده اند.
 
اما اعانه بر اثم، با ایجاد موضوع اثم تفاوت می کند. زن زیبارویی که علم دارد با خروجش از منزل، عده ای به حرام خواهند افتاد، او «اعانه بر اثم» نکرده چون به کسی کمکی نکرده! کار خودش را انجام داده است و صرفا موضوع اثم با کار او ایجاد شده است، دلیلی نداریم که بر انسان واجب باشد کاری کند که دیگران نتوانند منکر انجام دهند. این شخص، «تسبیب الی الحرام» هم نکرده چون اراده مرتکب حرام، مقهور این سبب نیست.


خارج فقه استاد شهیدی، آبان 1401