عدم شمول ادله برائت نسبت به غافل

[خیشه]

از مرحوم همدانی نقل شده که ادله برائت مثل رفع ما لا یعلمون شامل شخص غافل میشود. چرا که کسی که علم ندارد هم شامل شاک و هم شامل غافل میشود. کما این که در روایت زراره در بحث استصحاب فان حرک فی جنبه شیئ و هو لا یعلم بر کسی که التفات نداشته عدم علم اطلاق شده است. لذا ادله برائت شامل غافل میشود.
استاد فرمودند: این کلام درست نیست. جرا که غرض از جعل احکام واقعیه ایجاد بعث به سمت مصلحتی که در آن فعل وجود دارد و ایجاد زجر نسبت به چیزی که مفسده وجود دارد البته در ظرف وصول تکلیف به مکلف.  لذا اگر تکلیف به مکلف نرسد دیگر این هدف تامین نمیشود. کما این که هدف از جعل احکام ظاهریه جعل حجت تعذیری و تنجیزی است. و این در وقتی است که مکلف التفات داشته باشد. یعنی غافل نباشد.  یعنی اگر مکلف التفات به دلیل تنجیزی یا تعذیری نداشته باشد اصلا در حقش حجتی وجود ندارد. لذا اگر کسی به فتوای مجتهدش علم نداشته باشد مثلا تدخین داشته باشد معاقب است چرا که یا در واقع حرام است که بدون حجت انجام داده است و یا در واقع حرام نیست که باز هم تجری کرده و حرام است. 
با توجه به این مطلب گفته میشود که حدیث رفع شامل غافل نمیشود چرا که اصلا این حجت به او نرسیده. در واقع حجیت فرع بر وصول و علم است.
جلسه 998. تاریخ 10 دی ماه 1402