جریان اشتغال در برخی موارد شک در اصل تکلیف

[مسعود عطار منش]

یکی از شرایط عامه تکلیف، قدرت است بنابراین شک در قدرت به شک در اصل تکلیف باز میگردد با این حال گفته می شود شک در قدرت مجرای احتیاط است.
مثلا اگر مولا به عبد دستور دهد فرزندش را از غرق شدن نجات دهد و عبد شک کند آیا با شنا کردن به فرزند مولا می رسد یا نمی رسد نمی تواند به یهانه شک در قدرت نجات دادن، از امتثال سر باز زند.
استاد شبیری در درس اصول مورخ 13 آذر 1400 در این رابطه فرمودند:
شک در قدرت مجرای اشتغال است اما به دو شرط:
1. اصل وجود ملاک بدون مزاحم در مکلف به معلوم باشد.
2. نفس تکلیف و الزام (نه مکلف به) مفسده ای نداشته باشد یا ترخیص مصلحت ملزمه نداشته باشد.

[105767]

با این دو شرط که عملاً هیچ جا نمیشه اشتغال رو جاری کرد. دو تا شرط هستند که مربوط به عالم جعل و علم شارع مقدس هستند و لاتناله ید المکلف
و عقلاء هم این مطالب رو توجه نداره، بعید به نظر می‌رسد
دلیل اشتغال حکم عقلاست
البته شاید حقیر متوجه منظور ایشان نشدم

[105767]

اگه اینطور شرط می‌فرمود
که مکلف علم به مزاحم نداشته باشد و علم به مفسده در جعل لزوم نداشته باشد و یا علم به مطلحت ملزمه در ترخيص نداشته باشد شاید بهتر بود
که البته این هم از مقبولات و واضحات هست. نمیدونم والله العالم
البته لزوم اشتغال بر مبنای عدم اشتراط تکلیف به قدرت و خطابات قانونیه واضحه

[105767]

حضرت امام رضوان الله تعالی علیه اشتغال در فرض شک در قدرت رو شاهد بر مبنای خطابات قانونیه میدونه، یعنی اگه قدرت شرط تکلیف هست که جای اشتغال نیست شک در اصل تکلیف و برائت جاريست، اما می‌بینیم علماء و عقلاء اشتغالی هستند پس معلومه شرط تنجزه نه تکلیف.
اگر استاد شبیری حفظه‌الله تعالی اشتغال رو در این فرض پذیرفته چطور جواب حضرت امام رو میدن؟
ممنون

[مسعود عطار منش]

ایشون بحث خطابات قانونیه رو مطرح کردند و فرمودند جریان قاعده اشتغال میتونه به نکته دیگه ای باشه.
یکی از نکات مورد قبول آیت الله العظمی شبیری قاعده مقتضی و مانع هست که ایشون قبول دارن و شاید بر همین مصداق هم تطبیق میکنن

[صدرا]

حضرت امام رضوان الله تعالی علیه اشتغال در فرض شک در قدرت رو شاهد بر مبنای خطابات قانونیه میدونه، یعنی اگه قدرت شرط تکلیف هست که جای اشتغال نیست شک در اصل تکلیف و برائت جاريست، اما می‌بینیم علماء و عقلاء اشتغالی هستند پس معلومه شرط تنجزه نه تکلیف.
اگر استاد شبیری حفظه‌الله تعالی اشتغال رو در این فرض پذیرفته چطور جواب حضرت امام رو میدن؟
ممنون

استاد شهیدی جواب می‌دادند که در شک در قدرت برائت عقلائی نداریم و برائت شرعی هم به خاطر ارتکاز استنکاری عقلاء از موارد شک در قدرت منصرف است و لذا مومن از تکلیف مشکوک نداریم.

شاید بتوان ادعا کرد که ارتکاز روشنی که در قبح تکلیف عاجز وجود دارد در مورد کسی است که علم به عجز خود دارد اما در موارد شک اطلاق خطاب تکلیف ثابت است و محذوری ندارد.