4-اسفند-1400, 22:51
در مورد بررسی روایت کافی شریف در درس خارج فقه آیت الله سیداحمد خاتمی این نکته قابل بررسی است که تمام استدلال های فیض کاشانی در درس خارج آیت الله سیداحمد خاتمی مطرح نشده اند. بنابراین مناسب است که برخی استدلال های فیض کاشانی را که آیت الله خاتمی در درس خارج شان مطرح نکرده اند اینجا ذکر کنم.
فیض کاشانی نقل کتاب کافی را بر نقل های دیگر این روایت در کتب دیگر روایی ترجیح می دهند ظاهراً یکی از استدلال های فیض کاشانی برای صحیح دانستن نقل «کافی» این است که راوی این نقل امام صادق(ع) است که این واقعه عصر أمیرالمؤمنین(ع) را گزارش می نمایند، فیض می فرماید:
سپس در مقام اینکه پس چرا متن روایت نقل شده در من لایحضرالفقیه و تهذیب کمی تفاوت عبارتی با متن روایت در کافی دارد فیض کاشانی می گوید دلیل اختلاف عبارت روایت در کتاب کافی با روایت منقول در من لایحضرالفقیه این است که أمیرالمؤمنین(ع) در نزد عمر حکم تقیه ای را گفته اند و بعد حکم واقعی را به اهلش گفته اند. لذا این واقعه واحد به دو صورت نقل شده است.
نقل قول:8- عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ نُوحِ بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ كَثِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: جَاءَتِ امْرَأَةٌ إِلَى عُمَرَ فَقَالَتْ إِنِّي زَنَيْتُ فَطَهِّرْنِي فَأَمَرَ بِهَا أَنْ تُرْجَمَ فَأُخْبِرَ بِذَلِكَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع فَقَالَ كَيْفَ زَنَيْتِ فَقَالَتْ مَرَرْتُ بِالْبَادِيَةِ فَأَصَابَنِي عَطَشٌ شَدِيدٌ فَاسْتَسْقَيْتُ أَعْرَابِيّاً فَأَبَى أَنْ يَسْقِيَنِي إِلَّا أَنْ أُمَكِّنَهُ مِنْ نَفْسِي فَلَمَّا أَجْهَدَنِي الْعَطَشُ وَ خِفْتُ عَلَى نَفْسِي سَقَانِي فَأَمْكَنْتُهُ مِنْ نَفْسِي فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع تَزْوِيجٌ وَ رَبِ الْكَعْبَةِمرحوم فیض کاشانی از کلام امام علی استفاده می کند رضایت دو طرف کفایت می کند حتی اگر عقدی در بین نباشد.
كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي (ط - الإسلامية)، 8جلد، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق. ، ج5، ص: 467
فیض کاشانی نقل کتاب کافی را بر نقل های دیگر این روایت در کتب دیگر روایی ترجیح می دهند ظاهراً یکی از استدلال های فیض کاشانی برای صحیح دانستن نقل «کافی» این است که راوی این نقل امام صادق(ع) است که این واقعه عصر أمیرالمؤمنین(ع) را گزارش می نمایند، فیض می فرماید:
نقل قول:«قلنا الاعتماد فيها إنما هو على رواية أبي عبد اللَّه ع دون رواية غيره .»فيض كاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى، الوافي، 26جلد، كتابخانه امام أمير المؤمنين على عليه السلام - اصفهان، چاپ: اول، 1406 ق. ج15، صص: 529-528
سپس در مقام اینکه پس چرا متن روایت نقل شده در من لایحضرالفقیه و تهذیب کمی تفاوت عبارتی با متن روایت در کافی دارد فیض کاشانی می گوید دلیل اختلاف عبارت روایت در کتاب کافی با روایت منقول در من لایحضرالفقیه این است که أمیرالمؤمنین(ع) در نزد عمر حکم تقیه ای را گفته اند و بعد حکم واقعی را به اهلش گفته اند. لذا این واقعه واحد به دو صورت نقل شده است.
نقل قول:« مع أن الحكم الذي في روايته ع هو الصواب في المسألة كما دريت و إن أريد تصحيح الأخرى أيضا قيل لعل... إن قيل القصة واحدة يستبعد وقوعها مرتين... أمير المؤمنين ع خاطب القوم فيها علانية على جهة التقية... و خاطب أصحابه سرا بما وافق الحق... فروى الثاني عنه أولاده ع»
فيض كاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى، الوافي، 26جلد، كتابخانه امام أمير المؤمنين على عليه السلام - اصفهان، چاپ: اول، 1406 ق. ج15، صص: 529-528
قطع قلم به قیمت نان می کنی رفیق
این خط و این نشان که زیان می کنی رفیق
گیرم درین میانه به جایی رسیده ی
گیرم که زود دکه دکان می کنی رفیق
کفاره اش ز گندم عالم فزون تر است
از عمر آنچه خدمت خان می کنی رفیق
خود بستمش به سنگ لحد مرده توش نیست
قبری که گریه بر سر آن می کنی رفیق
گفتی گمان کنم که درست است راه من
داری گمان چو گمشدگان می کنی رفیق
این خط و این نشان که زیان می کنی رفیق
گیرم درین میانه به جایی رسیده ی
گیرم که زود دکه دکان می کنی رفیق
کفاره اش ز گندم عالم فزون تر است
از عمر آنچه خدمت خان می کنی رفیق
خود بستمش به سنگ لحد مرده توش نیست
قبری که گریه بر سر آن می کنی رفیق
گفتی گمان کنم که درست است راه من
داری گمان چو گمشدگان می کنی رفیق
