4-بهمن-1401, 10:03
اخذ علم در اعتبارات شرعی انواع مختلفی دارد:
1-علم به موضوع در موضوع حکم اخذ شده است. اذا علمت باقامه عشره ایام....
2-علم به حکم در موضوع حکم مخالف اخذ شده است. اذا علمت بوجوب کذا یجب علیک التصدق
3-علم به حکم در موضوع حکم منافی اخذ شود. این قسم معقول نیست. اذا علمت بوجوب صلاة الجمعه تحرم علیک.
4- علم به حکمی را در موضوع حکم مماثل آن قرار بدیم یا علم به حکمی را در موضوع شخص آن حکم قرار بدیم نه مماثل. این دو محل کلام است که مرحوم آخوند و اصولیین این دو را محل بحث قرار داده اند. مثلا علم به حکم را در موضوع حکم مماثل قرار بدیم، حکم ممثال یعنی فرد دیگر از همان حکم مماثل ان حکم، بگوید (اذا قطعت بحرمة شرب الخمر فهو حرام بحرمة أخری) قطعت بحرمة قطع به حرمت پیدا کردی دوباره فهی محرمة بحرمة أخری.نه همان حرمت، آن می شود شخص. مرحوم آخوند فرموده: این هم ممکن نیست این هم مثل مضاد است، چرا؟ چون لازم می آید اجتماع مثلین. شرب خمر در این مثال دو حرمت داشته باشد می شود اجتماع مثلین. همانطور که اجتماع ضدین محال است اجتماع مثلین هم محال است.
نائینی اینطور جواب داده است از مرحوم آخوند که مانعی ندارد قطع به حکم شیئی در موضوع حکم مماثل آن شیء قرار بگیرد غایة الأمر تأکد است، دو حرمت جعل شد تاکید میشود.
محقق اصفهانی اشکال کرده است: در اعتباریات تأکد معنا ندارد أصلاً، أمور اعتباریه ضعیف و قوی ندارند. این أمور تکوینیه هستند که مثلا میگویند این ستون قوی است یا ضعیف.أمر اعتباری یک واقعیت ندارد که تأکد پیدا کند، اگر هم می بینید یک جایی می گویند این وجوب اکید است یعنی ملاکش اکید است که امر واقعی است، حبش أکید است، بغضش أکید که امر واقعی است وگرنه امور اعتباریه تأکد بردارنیست.
1-علم به موضوع در موضوع حکم اخذ شده است. اذا علمت باقامه عشره ایام....
2-علم به حکم در موضوع حکم مخالف اخذ شده است. اذا علمت بوجوب کذا یجب علیک التصدق
3-علم به حکم در موضوع حکم منافی اخذ شود. این قسم معقول نیست. اذا علمت بوجوب صلاة الجمعه تحرم علیک.
4- علم به حکمی را در موضوع حکم مماثل آن قرار بدیم یا علم به حکمی را در موضوع شخص آن حکم قرار بدیم نه مماثل. این دو محل کلام است که مرحوم آخوند و اصولیین این دو را محل بحث قرار داده اند. مثلا علم به حکم را در موضوع حکم مماثل قرار بدیم، حکم ممثال یعنی فرد دیگر از همان حکم مماثل ان حکم، بگوید (اذا قطعت بحرمة شرب الخمر فهو حرام بحرمة أخری) قطعت بحرمة قطع به حرمت پیدا کردی دوباره فهی محرمة بحرمة أخری.نه همان حرمت، آن می شود شخص. مرحوم آخوند فرموده: این هم ممکن نیست این هم مثل مضاد است، چرا؟ چون لازم می آید اجتماع مثلین. شرب خمر در این مثال دو حرمت داشته باشد می شود اجتماع مثلین. همانطور که اجتماع ضدین محال است اجتماع مثلین هم محال است.
نائینی اینطور جواب داده است از مرحوم آخوند که مانعی ندارد قطع به حکم شیئی در موضوع حکم مماثل آن شیء قرار بگیرد غایة الأمر تأکد است، دو حرمت جعل شد تاکید میشود.
محقق اصفهانی اشکال کرده است: در اعتباریات تأکد معنا ندارد أصلاً، أمور اعتباریه ضعیف و قوی ندارند. این أمور تکوینیه هستند که مثلا میگویند این ستون قوی است یا ضعیف.أمر اعتباری یک واقعیت ندارد که تأکد پیدا کند، اگر هم می بینید یک جایی می گویند این وجوب اکید است یعنی ملاکش اکید است که امر واقعی است، حبش أکید است، بغضش أکید که امر واقعی است وگرنه امور اعتباریه تأکد بردارنیست.
