صاحب کفایه مقدمه اول از مقدمات حکمت را این گونه بیان کرده است: «کون المتکلم فی مقام بیان تمام المراد لا الاهمال اول الاجمال». به نظر ایشان قرینه منفصل بر عدم کون المولی فی مقام البیان، کاشف از عدم اطلاق است بر خلاف قرینه منفصل بر تقیید که تنها کاشف از ضیق مراد جدی است.
به نظر ما فرمایش صاحب کفایه ناتمام است.
اطلاق این نیست که مولی واقعا در مقام بیان تمام مراد باشد بلکه اطلاق این است که ظاهر خطاب این باشد که مولی در مقام بیان تمام مراد است. اگر قرینه متصل بر مقام اهمال وجود نداشته باشد ولو ثبوتا اهمال باشد اطلاق منعقد می شود؛ چرا که اطلاق، از شؤون اثبات و خطاب است. ظهور حال متکلم عرفی این است که تمام مرادش را بیان می کند و همین منشأ انعقاد اطلاق است.
این چنین نیست که دو مرحله وجود داشته باشد و ظهور حال مولی در اینکه در مقام بیان است (مرحله اول)، کاشف از اطلاق به معنای در مقام بیان بودن واقعی مولی (مرحله دوم) باشد. بلکه خود ظهور خطاب در اینکه مولی در مقام بیان تمام مراد است، اطلاق است.
پس مقدمه اول «عدم القرینة المتصلة علی الاهمال» خواهد بود، نه «کون المولی بصدد بیان تمام مراده واقعا» تا اطلاق امری واقعی شود. کما اینکه خود صاحب کفایه مقدمه دوم را «عدم القرینة المتصلة علی التقیید» دانست، نه عدم تقیید واقعی. چه بسا خطاب ظهور در اطلاق دارد اما واقعا اطلاق ندارد. قرینه منفصله بر اهمال یا تقیید صرفا کاشف از عدم حجیت این ظهور و عدم مطابقت آن با واقع است.
در نتیجه مقدمات حکمت، اساسا موضوع انعقاد ظهور اطلاقی هستند، نه ادله و علل انعقاد اطلاق، بر خلاف آنچه از نحوه بیان کفایه به ذهن می آید.
برگرفته از درس اصول استاد شهیدی ۱۴۰۱/۱۰/۲۷
به نظر ما فرمایش صاحب کفایه ناتمام است.
اطلاق این نیست که مولی واقعا در مقام بیان تمام مراد باشد بلکه اطلاق این است که ظاهر خطاب این باشد که مولی در مقام بیان تمام مراد است. اگر قرینه متصل بر مقام اهمال وجود نداشته باشد ولو ثبوتا اهمال باشد اطلاق منعقد می شود؛ چرا که اطلاق، از شؤون اثبات و خطاب است. ظهور حال متکلم عرفی این است که تمام مرادش را بیان می کند و همین منشأ انعقاد اطلاق است.
این چنین نیست که دو مرحله وجود داشته باشد و ظهور حال مولی در اینکه در مقام بیان است (مرحله اول)، کاشف از اطلاق به معنای در مقام بیان بودن واقعی مولی (مرحله دوم) باشد. بلکه خود ظهور خطاب در اینکه مولی در مقام بیان تمام مراد است، اطلاق است.
پس مقدمه اول «عدم القرینة المتصلة علی الاهمال» خواهد بود، نه «کون المولی بصدد بیان تمام مراده واقعا» تا اطلاق امری واقعی شود. کما اینکه خود صاحب کفایه مقدمه دوم را «عدم القرینة المتصلة علی التقیید» دانست، نه عدم تقیید واقعی. چه بسا خطاب ظهور در اطلاق دارد اما واقعا اطلاق ندارد. قرینه منفصله بر اهمال یا تقیید صرفا کاشف از عدم حجیت این ظهور و عدم مطابقت آن با واقع است.
در نتیجه مقدمات حکمت، اساسا موضوع انعقاد ظهور اطلاقی هستند، نه ادله و علل انعقاد اطلاق، بر خلاف آنچه از نحوه بیان کفایه به ذهن می آید.
برگرفته از درس اصول استاد شهیدی ۱۴۰۱/۱۰/۲۷
