مراد از تفرق صفوف برای سقوط اذان و اقامه

[خیشه]

سقوط اذان و اقامه در صورت تفرق صفوف جماعت

یکی از مواردی که اذان و اقامه ساقط میشود این است که شخصی بر نماز جماعتی وارد بشود و ان نماز جماعت متفرق شده باشد. حالا بحث این است که منظور از تفرق چیست؟ در روایت ابی بصیر این گونه امده است: «قُلْتُ لَهُ الرَّجُلُ يَدْخُلُ الْمَسْجِدَ وَ قَدْ صَلَّى الْقَوْمُ أَ يُؤَذِّنُ وَ يُقِيمُ قَالَ إِنْ كَانَ دَخَلَ وَ لَمْ يَتَفَرَّقِ الصَّفُّ صَلَّى بِأَذَانِهِمْ وَ إِقَامَتِهِمْ وَ إِنْ كَانَ تَفَرَّقَ الصَّفُّ أَذَّنَ وَ أَقَامَ» در روایت ابی علی این گونه امده است:« كُنَّا عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَأَتَاهُ رَجُلٌ فَقَالَ صَلَّيْنَا فِي مَسْجِدٍ الْفَجْرَ فَانْصَرَفَ بَعْضُنَا وَ جَلَسَ بَعْضٌ فِي التَّسْبِيحِ فَدَخَلَ عَلَيْنَا رَجُلٌ الْمَسْجِدَ.»

مرحوم حکیم فرموده روایت ابی بصیر که گفته تفرق، از روایت ابی علی اضیق است که گفته جمعی نشسته بودند. روایت ابی بصیر می‌گوید همینکه تفرق شده اذان و اقامه را بگوید. تفرق به چیست؟ تفرق دو مصداق دارد. تفرق شدند و همه از هم جدا شدند و تفرق کامل رخ داده و مصداق دیگر این است که ولو بعضی از آنها از هم جدا شوند. از هر صف که چند نفر بروند، باز هم تفرق صدق می‌کند. از اطلاق تفرقوا در روایت ابی بصیر رفع ید می‌کنیم و می‌گوییم مرادش تفرق کامل است اما اگر مقداری باقی مانده بودند ولو تفرق جماعت صدق می‌کند اما به دلیل روایت ابی علی اذان و اقامه ساقط نیست

استاد فرمود: تفرق در روایت ابی بصیر نیز با ابی علی یکی هستند و مطلق و مقید نیستند. تفرق پیدا کردند یعنی جمعیتی نمانده و اگر یک جمعیتی باشد ولو آن تفرق واقعی حاصل شده، ‌ولی عرفا می‌گویند تفرق حاصل نشده است. لسان ابی علی این است که بعضی مشغول تسبیح هستند و عرفا صدق می‌کند که تفرق صدق کرده. اگر نشانه‌ای از جماعت باشد اذان و اقامه ساقط می‌شود.

 جلسه 92 تاریخ 19 بهمن ماه 1401