نسبت بین ایات ناهیه از عمل به ظن و ادله حجیت خبر واحد

[خیشه]

در بحث خبر واحد این بحث مطرح میشود که ادله حجیت خبر واحد مانع از شمول ایات ناهیه از عمل به ظن هستند. اما اختلاف شده که این مانعیت به چه کیفیتی است؟
مرحوم آخوند قائل به تخصیص است. البته اشکالاتی بر او وارد شده است. استاد یک تقریب برای نسبت عام و خاص مطرح میکند:اما به نظر می‌رسد اینها دقت‌های غیر عرفی است. مفهوم آیه نبأ از آیات ناهیه اخص است و در خصوص ظنی است که از خبر عادل به دست می‌آید. چون عمود کلام در آیه نبأ این است که ان جائکم فاسق بنبأ، یعنی اگر عادل خبر آورد حجت است. استفاده از جمله شرطیه برای همین است که اگر فاسق نبود و عادل بود، حجت است. استفاده از جمله شرطیه و صیاغت شرطیت، برای بیان مفهوم است. مولی که می‌گوید اگر زید آمد اکرامش کن یعنی می‌خواهد بگوید اگر نیامد اکرامش نکن و انتفاء عند الانتفاء است. قدر متیقن آیه نبأ جایی است که عادل خبر بیاورد و خبرش علم آور نباشد یعنی ظن باشد در حالیکه اگر علم آور باشد، نیاز به بیان با جمله شرطیه ندارد. اینکه گفت اگر عادل خبر آورد وجوب تبین ندارد، قدر متیقن آن جایی است که ظنی است. پس مفهوم آیه نبأ از آیات ناهیه اخص است
مرحوم نائینی قائل به حکومت است. مرحوم صدر و استاد اشکالاتی بر ایشان وارد میکند.
بعضی قائل به ورود هستند که استاد میفرمایداین بیان مبتنی بر این است که بگوییم آیات ناهیه، ارشاد به عدم مؤمنیت است که به نظر می‌رسد چنین چیزی مشکل است. این آیات می‌فرماید از ظن تبعیت نکن و نهی تکلیفی دارد، البته این لازمه را دارد که ظن مؤمن نیست ولی این لازمه عقلی است و شارع به آن ارشاد نکرده. لذاست که می‌گویند ارشادی بودن خطابات شرعیه، خلاف ظاهر است و اصل اولی در خطابات،‌ اعمال مولویت است
مرحوم شیخ انصاری قائل به تخصص است.
جلسه 40. درس خارج اصول. تاریخ 28 ابان ماه 1402

[مسعود عطار منش]

استاد مفهوم آیه نبا را قبول دارند؟

[خیشه]

هنوز بحث به ادله حجیت خبر واحد که ایه نبا باشد نرسیده است. ولی به نظرم از اشاراتی که استاد داشتند قبول داشتند که ایه نبا مفهوم دارد و دال بر حجیت هست. البته باید ببینیم که در تمسک به ایه قبول میکنند یا نه.