حجیت قول صبی در بحث خبر واحد

[خیشه]

در بحث حجیت خبر واحد شرطهایی مطرح شده. از جمله آنها بحث بلوغ است که
صاحب معالم می‌فرماید بلوغ شرط است چون عادل بر صبی صدق نمی‌کند. در حالیکه اگر گفتیم وثاقت شرط است، صبی نیز می‌تواند عادل باشد. اشکال شده که صبی خود را بالغ نمی‌داند و احتمال کذب در کلامش بسیار زیاد می‌شود، اما پاسخ این است که کودکان خود را قدسی‌تر می‌دانند و بیشتر رعایت می‌کنند. حتی برخی کودکان پیش از بلوغ دارای عدالت می‌شوند. خصوصا بنابر مشروعیت عبادات صبی، صبی می‌تواند عادل باشد.
اما از نظر حدیث رفع، ممکن است کسی بگوید این حدیث، حجیت قول صبی را برداشته و فرموده رفع القلم عن الصبی حتی یحتلم، حجیة یکی از مجعولات است که حدیث رفع آن را برداشته است.
پاسخ می‌دهیم که حدیث رفع در جایی جاری می‌شود که مرفوع، دارای ثقل باشد و لذا گفتند حدیث رفع در مستحبات جاری نیست چون ثقل ندارند. همچنین حجیت خبر دارای ثقل نیست که رفع القلم آن را بردارد. مضافاً که سوق حدیث رفع معروف چه حدیث رفع قلم از صبی، مساق امتنان است و برداشتن حجیت از خبر صبی صادق، خلاف امتنان است. همچنین بعضی قائل هستند که حدیث رفع نمی‌تواند احکام وضعی را رفع کند که البته این مبنا را ما قبول نداریم.
درس خارج اصول. تاریخ 23 بهمن ماه 1402

[مسعود عطار منش]

اگر گفتیم عدالت ملکه اجتناب از ححرام و انجام واجب است، در مورد صبی نیز صادق است چون ملکه یعنی قوای نفسانی ولو بالفعل اجتناب از حرام صدق نکند.
همین که اگر حرامی در کار باشد این بچه از آن اجتناب می کند برای صدق ملکه کافی به نظر می رسد. مثل شخصی که بالفعل خوابیده و از دایره تکلیف خارج است یعنی بالفعل اجتناب ازحرام در موردش صدق نمی کند، با این جال ملکه عدالتش زایل نمی شود چون ملکه مربوط به قوه است نه فعلیت.