افراط یا عدم افراط در عزاداری امام حسین

[منتظرالقائم]

كامل الزيارات ؛ النص ؛ ص82
َ ابن قولویه...عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أُحَدِّثُهُ فَدَخَلَ عَلَيْهِ ابْنُهُ فَقَالَ لَهُ مَرْحَباً وَ ضَمَّهُ وَ قَبَّلَهُ وَ قَالَ حَقَّرَ اللَّهُ مَنْ حَقَّرَكُمْ وَ انْتَقَمَ مِمَّنْ وَتَرَكُمْ وَ خَذَلَ اللَّهُ مَنْ خَذَلَكُمْ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَكُمْ وَ كَانَ اللَّهُ لَكُمْ وَلِيّاً وَ حَافِظاً وَ نَاصِراً فَقَدْ طَالَ بُكَاءُ النِّسَاءِ وَ بُكَاءُ الْأَنْبِيَاءِ- وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ مَلَائِكَةِ السَّمَاءِ ثُمَّ بَكَى وَ قَالَ يَا أَبَا بَصِيرٍ إِذَا نَظَرْتُ إِلَى وُلْدِ الْحُسَيْنِ أَتَانِي مَا لَا أَمْلِكُهُ بِمَا أَتَى إِلَى أَبِيهِمْ وَ إِلَيْهِم...
عبارت« أَتَانِي مَا لَا أَمْلِكُهُ»یعنی حالتی به من دست میدهد که مالک آن نیستم یعنی نمیتوانم خود را کنترل کنم. مراد امام گریه معمولی نیست و گویای آن است که از خود بیخود شدن در یاد امام حسین منعی ندارد و اساسا امر غیر مقدور قابل تکلیف نیست و نمیتوان برای افراط در عزاداری سید الشهداء علیه السلام نمونه ای یافت.
در ادامه امام علیه السلام درباره گریه ملائکه میفرماید:«ِ وَ لَوْ أَنَّ صَوْتاً مِنْ أَصْوَاتِهِمْ يَصِلُ إِلَى الْأَرْضِ لَصَعِقَ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ تَقَطَّعَتِ الْجِبَالُ وَ زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ بِأَهْلِهَا»

[رضا اسکندری]

در مورد روایتی که نقل کرده اید اولا روایت ضعیف السند است.
مرحوم ابن قولویه روایت را از محمد بن عبدالله بن جعفر الحمیری که ثقه است از پدرش عبدالله بن جعفر الحمیری که او نیز ثقه است نقل می کند. از علی بن محمد بن سالم که هیچ گونه توثیقی ندارد (حتی مثل حضرت استاد شبیری نیز او را ثقه نمی دانند) از محمد بن خالد که او نیز توثیقی ندارد (حضرت استاد شبیری او را نیز ثقه نمی دانند) از عبدالله بن حماد البصری که او نیز توثیق ندارد (حضرت استاد شبیری او را نیز ثقه نمی دانند) از عبدالله بن عبدالرحمن الاصم که تضعیف صریح دارد و مرحوم نجاشی در مورد او می گوید ضعیف غال لیس بشیء از عبدالله بن مسکان از ابی بصیر نقل می کند.
ثانیا از ضعف سندی حدیث که بگذریم این معنایی که شما از روایت کرده اید قابل التزام نیست.
چرا که ما امامیه معتقدیم در حق پیامبر و امام علیه السلام حالتی پیش نمی آید که روح آن بزرگواران تحت تاثیر کامل جسم قرار بگیرد و به عبارت دیگر حالت از خود بیخود شدن و از دست دادن اختیار و ... برای ائمه علیهم السلام اتفاق نمی افتد بلکه روح آن بزرگواران تحت تاثیر جسم به این معنا نیست و لذا در خواب هم مانند زمان بیداری همه چیز را درک می کنند و ...

[اعلایی]

آقای منتظر القائم عبارت «ما لا املکه» را به معنای از خود بیخود شدن گرفته اند، در حالی که این عبارت یعنی «چیزی که مالک آن نیستم» - کنایه از اینکه جلوی آن را نمی توانم بگیرم، و با توجه به اینکه امام علیه السلام این عبارت را در توضیح رفتاری که راوی شاهد آن بوده است بیان کرده اند معلوم میشود که مراد ایشان از حالت مذکور همان حالتی است که روای شاهد آن بوده است یعنی حالت گریه به جهت مشاهده یکی از فرزندان امام حسین ع.
البته این بحث صرفا جهت پاسخ به استدلال به روایت مذکور میباشد. اما اصل بحث در مورد باید ها و نبایدهای عزاداری امام حسین ع مجال دیگر را میطلبد.