نکته علمی: ترجیح ذی المزیه در جریان اصل برائت

[مسعود عطار منش]

در جریان اصل در برخی از اطراف علم اجمالی به اشکال ترجیح بلا مرجح اشاره شده است. حال سئوال این است که اگر یکی از اطراف بلحاظ احتمال یا محتمل نسبت به دیگر اطراف مزیتی داشته باشد حکم مساله چیست ؟
در پاسخ می توان گفت در این گونه موارد اشکال عقلی در ترجیح ذی المزیه وجود ندارد چرا که اگر بطور مثال معلوم بالاجمال مردد بین دو طرف باشد و یکی از این دو بلحاظ احتمال یا محتمل دارای مزیتی باشد چهار حالت متصور است :
1-جریان اصل برائت در هر دو طرف که نتجیه اش ترخیص در مخالفت قطعیه است .
2-جریان برائت در غیر ذی المزیه که نتیجه اش ترجیح مرجوح بر راجح است .
3-عدم جریان برائت در هیچ یک از طرفین .
4-جریان برائت در ذی المزیه .
از بین این چهار صورت دو صورت اول باطل است و از بین حالت سوم و چهارم  نیز هر کدام که باشد غیر ذی المزیه م مجرای اصل نیست و در اینکه ذی المزیه مجرایاصل هست یا نه شک نموده به اطلاق تمسک می کنیم .
این بلحاظ عقلی بود و لکن انصاف این است که این نوع ترجیح دادنها متوقف بر اینست که عرف این گونه مزیت ها مثل احتمال بیشتر یا محتمل قری تر را لحاظ کند در حالی که عرف این گونه امور را مزیت محسوب نمی کند و با این گونه امور تحیرش رفع نمی شود پس این گونه ترجیح دادنها اگر جه عقلا اشکالی نداشته باشد ولی عرفیت ندارد.