7-اسفند-1399, 22:26
(آخرین تغییر در ارسال: 7-اسفند-1399, 22:52 توسط مسعود عطار منش.)
در مولای حقیقی عدم تمکن از استیفا می تواند به جهت مفسده در الزام باشد یعنی مثلا مولا می بیند اگر در برخی موارد الزام کند مفسده ای دارد که بر مصلحت اعاده می چربد.
ممکن است بگویید این احتمال عقلایی نیست ولی دو نکته است که توجه به آن می تواند مساله را روشن تر کند:
نکته اول این که ما در شریعت بیاناتی را می یابیم که شاهد اهمیت داشتن مصالح ترخیصیه (یا مفسده در الزام) می باشد مانند تجویز برایت در جاییکه هم غرض الزامی محتمل است و هم غرض ترخیصی در عین حال شارع الزام به احتیاط نکرده و این معنایی ندارد جز اهم بودن ترخیص و این منافاتی با استحباب احتیاط هم ندارد یا روایاتی که می گوید ان الله یحب ان یوخذ برخصه کما یحب ان یوخذ بعزایمه.
نکته دوم اینست که در همان فضای عقلائی گاهی یک مربی علیرغم مصلحتی که در متعلق می بیند ولی به دلایلی همچون سرکش نشدن زیردست خود از الزام آن رفع ید می کند مثلا پدر می بیند خوردن پفک برای فرزندش ضرر دارد در عین حال به او اجازه می دهد بخورد تا از مفاسد بزرگتری جلوگیری کند و این نیست الا از جهت مفسده در الزامی که در زهن خود عقلا نیز وجود دارد.
ما نگاهمان به شریعت ناقص است. خیال می کنیم شریعت آمده فقط ثواب و عقاب کند در حالی که یکی از اغراض مهم شریعت تربیت نفوس است و لازمه تربیت اینست که گاهی از مصالح و مفاسد موجود در متعلق غنض عین نموده و به مکلف رخصت دهی. این که می فرمایید عقلایی نیست شاید به دلیل قیاس مولا و عبد حقیقی با مولا و عبد عرفیست چون شاید بین مولا و عبد عرفی رابطه تربیتی نباشد ولی بین مولا و عبد حقیقی قطعا غرض تربیتی وجود دارد.
ممکن است بگویید این احتمال عقلایی نیست ولی دو نکته است که توجه به آن می تواند مساله را روشن تر کند:
نکته اول این که ما در شریعت بیاناتی را می یابیم که شاهد اهمیت داشتن مصالح ترخیصیه (یا مفسده در الزام) می باشد مانند تجویز برایت در جاییکه هم غرض الزامی محتمل است و هم غرض ترخیصی در عین حال شارع الزام به احتیاط نکرده و این معنایی ندارد جز اهم بودن ترخیص و این منافاتی با استحباب احتیاط هم ندارد یا روایاتی که می گوید ان الله یحب ان یوخذ برخصه کما یحب ان یوخذ بعزایمه.
نکته دوم اینست که در همان فضای عقلائی گاهی یک مربی علیرغم مصلحتی که در متعلق می بیند ولی به دلایلی همچون سرکش نشدن زیردست خود از الزام آن رفع ید می کند مثلا پدر می بیند خوردن پفک برای فرزندش ضرر دارد در عین حال به او اجازه می دهد بخورد تا از مفاسد بزرگتری جلوگیری کند و این نیست الا از جهت مفسده در الزامی که در زهن خود عقلا نیز وجود دارد.
ما نگاهمان به شریعت ناقص است. خیال می کنیم شریعت آمده فقط ثواب و عقاب کند در حالی که یکی از اغراض مهم شریعت تربیت نفوس است و لازمه تربیت اینست که گاهی از مصالح و مفاسد موجود در متعلق غنض عین نموده و به مکلف رخصت دهی. این که می فرمایید عقلایی نیست شاید به دلیل قیاس مولا و عبد حقیقی با مولا و عبد عرفیست چون شاید بین مولا و عبد عرفی رابطه تربیتی نباشد ولی بین مولا و عبد حقیقی قطعا غرض تربیتی وجود دارد.
