کلام شهید صدر در اثبات اصاله الثبات (استصحاب قهقرایی)

[مسعود عطار منش]

به نظر می رسد ادعای وثوق نوعی در ثبات ظهورات ناشی از تتبع ناقص و توجه نکردن به برخی نکات است. با تتبع در استعمالات واژگان متوجه می شویم در موارد متعددی با تغییر معنای الفاظ روبرگ هستیم.
همچنین در موارد متعددی با روایاتی روبرو می شویم که روایت ما ناظر به یک روایت دیگر یا یک مطلبی در بین عامه است.
اینگونه موارو سبب می شود احتمالش به سایر موارد سرایت کند. در ثبات ظهور تردید ایجاد کند.
اساسا یکی از عقلایی ترین احتمال در علت اختلاف بین احادیث آن است که در زمان صدور قراینی بوده که اصلا ظهور دز غموم و اطلاق را منهدم می کرده است.
توجه به این واقعیت ها مانع وثوق می شود. بله اگر غرفی را در نظر بگیریم که با این امور سر و کار نداشته چه بسا وثوق نعی یا حتی شخصی پیدا کند به ثبات. ولی عرف آشنا با این واقعیات چگونه وثوق می کند؟
و من هنا یظهر که در فهم ظواهر ادله با یک انسداد نوعی روبرو هستیم.
نتیجه انسداد نیز حجیت ظن به ظهور زمان صدور است و این متوقف است بر فحص در استعمالات و فقه عامه و سایر قراین محتمل الدخل در شکل گیری ظهور.
گفتتی است که این تقریب از انسداد مبتنی بر انسداد در معظم احکام نیست بلکه مبتنی بر انسداد در کشف ظواهر است و نتیجه اش هم حجیت ظن به حکم الله نیست بلکه حجیت ظن به ظهور زمان صدور است.
تفصیل این بحث را دز مقاله ای بحث کردیم.