عدم اعتبار احادیث مرسله در نهج البلاغه

[رهـگذر]

استاد شهیدی در درس خارج فقه 5 بهمن 97 فرمودند:
احادیث نهج البلاغه مرسل است ولذا اعتبار فقهی ندارد مگر اینکه به طریق دیگری نقل شودو یا قرائنی بر صحت آن وجود داشته باشد.
استاد در جواب به اینکه مرحوم رضی اسناد جزمی به امیر المومنین دادند و این جمله ظهور در حسی بودن دارد، فرمودند: در نقل از امیر المونین با این فاصله طولانی اصاله الحس جاری نمی شود خصوصا که عرفا تفاوتی بین روی عنه و قال نیست ولذا مرحوم رضی تمام احادیث را جزمی نقل می کند.
همچنین در جواب به اینکه ایشان این روایات را از کتب معتبره نقل کردند فرمودند اگر هم اینگونه باشد صحت اسانید آن کتب تا امام علی معلوم نیست.

فاصله سید رضی آنچنان طولانی نیست که خدشه به اصالة الحس وارد سازد، از این روست که اسناد جزمی علمایی همچون صدوق، سید رضی و .... را محتمل الحس و الحدس می‌دانند ولی اسناد جزمی محدثان متاخر را محتمل الحس و الحدس نمی‌دانند و اصالة الحس را در رابطه با آنان جاری نمی‌کنند.
اما اینکه عرفا تفاوتی بین روی و قال نیست، پذیرفتنی نیست؛ چرا که عرف قطعا میان این دو تفاوت قائل است. مگر اینکه ادعا شود پیشتر، محدثین در این رابطه دقت به خرج نمی‌دادند و بعدها با پیشرفت علوم حدیثاین تفاوت ‌ها گذاشته شده است.
اگر به سخنرانی‌های امام «رضوان الله تعالی علیه» دقت کنیم، می‌بینیم که ایشان هنگام نقل برخی از احادیث، دقت به خرج می‌دادند و می‌فرمودند: «حسب نقل ....». حتی از یکی از علما شنیدم که اگر بدون اینکه علم به صدور روایتی داشته باشیم و اسناد جزمی دهیم و بگوییم قال الصادق... ، مصداق قول به غیر علم است.
حال باید دید که قدمای از اصحاب مانند صدوق و ... نیز این دقت را داشته‌اند یا خیر.