وجه مختار در تقدیم امارات بر اصول:ورود

[مسعود عطار منش]

درس خارج اصول جلسه 102 مورخ 17اردیبهشت1402
بر اساس دیدگاه مختار تقدیم امارات بر اصول از باب ورود است. تقریب صحیح از ورود به این شکل است که ما می‌دانیم شارع مقدس و پیش از شارع خود عقلا عامل منحصر در تنجیز و تعذیر را یقین نمی دانند و یکسری امارات دارند که آن را جانشین علم می دانند. معنای مطلب مذکور این است که وقتی شارع اصل عملی جعل می کند و مثلا می گوید رفع ما لا یعلمون مقصودشان است که اگر علم و آنچه در حکم علم است نداشتید تکلیف ندارید. این که از ابتدا برای ما معلوم است یکسری امارات معتبر عقلایی وجود دارد و در دایره شرع نیر به نحو اجمالی می‌دانیم یکسری امارات معتبر وجود دارد نشان می دهد راه وصول تکلیف منحصر در علم نیست و همین باعث می شود ظهور بدوی علم در موضوعیت داشتن از بین رفته و از علم به مطلق طریق معتبر الغای خصوصیت شود در نتیجه علمی که عدمش در موضوع اصل عملی اخذ شده اعم از علم و علمی خواهد بود.

[خیشه]

با تشکر قابل استفاده بود اما به نظرم یک خلطی پیش امده است. ابتدا چهار خصوصیت برای قطع ارائه کنم بعد خلط را خدمت شما توضیح دهم:
یک خاصیت این است که یک حالت نفسانی دارد و این حالت آثاری دارد مثل آرامش و رفع اضطراب. وقتی که یقین پیدا کرد راحت می‌شود.
خصوصیت دوم یقین این است که مکلف از زاویه یقین، متیقن را می‌بیند به نحو کشف تام.
خصوصیت سوم این است که انسانی که یقین پیدا کند، به دنبالش حرکت نیز دارد. منشا حرکت، احساس انسان‌ها است. حرکت انسان به تعبد نادرا واقع می‌شود و اگر واقع شود، باز هم برآمده از احساس است. خاصیت قطع این است که خودش انسان را حرکت می‌دهد و باعثیت و زاجریت دارد و به جعل جاعل نیاز ندارد.
خصوصیت چهارم قطع، منجزیت و معذریت است. کسی که قاطع است و مخالفت کند، عقوبتش به حق است. اگر به قطع عمل کرد و مخالف واقع در آمد، معذور است.
با توجه به این مقدمات این که عقلا خودشان حکم میکنند که امارات راهی برای به دست اوردن واقع است به خاطر خصوصیت چهارم است یا فوقش خصوصیت سوم هم هست ولی خصوصیت اول و دوم که در امارات نیست و همین باعث میشود که نسبت به اصول عملیه ورود پیدا نکند چون ارامش و کشف تام که ندارد. پس علی ای حال یک نقصی نسبت به علم دارند و همین باعث میشود که ورود مطرح نشود چرا که غایت اصول عملیه علم است و اماره حداقل دو خصوصیت از خصوصیات علم را ندارد.

[مسعود عطار منش]

ادعای استاد این است که به حسب برداشت عرف، یقین از باب مثال برای مطلق طریق معتبر در کلام ذکر شده است پس موضوع اصلی در حقیقت مطلق طریق معتبر است ولو آرامش نیاورد پس خلطی رخ نداده.