استظهار مرحوم حاج شیخ از یقین و شک در دلیل استصحاب

[مسعود عطار منش]

مرحوم حاج شیخ در بحث تقدیم امارات بر استصحاب تقریب خاصی دارند. به نظر می‌رسد محصل تقریب ایشان از این قرار است که هرچند تمام احکام ظاهریه قوامشان به شک است و ثبوتا شک در موضوعشان اخذ شده است ولی اثباتاً در ادله امارات شک اخذ نشده ولی در ادله اصول عملی شک اخذ شده است و معنای این تفاوت اثباتی آن است که مقصود شارع از شک، معنایی زاید از شک بوده است. آن شکی که در تمام احکام ظاهریه اخذ شده است و نیازی به بیان اثباتی ندارد شک صفتی است بنابراین وقتی در ادله معنای جدیدی از شک بوده اثباتی اصول عملی شک را اخذ نموده معنایش آن است که می‌خواهد مطلب جدیدی را زائد بر آنچه در تمام احکام ظاهریه وجود دارد را بیان کند لذا عرف از بیان شارع چنین برداشت می کند که مقصودش از شک، شک طریقی است نه شک صفتی.
(مقصود ایشان از یقین و شک صفتی، بود و نبود صفت یقین است و مقصود از یقین و شک طریقی بود و نبود مطلق طریق است)
درس خارج اصول جلسه 100 مورخ13اردیبهشت1402