تطوّق، نشانه ای برای تشخیص اول ماه

[83068]

معنای تطوّق

در لغت، طوق به معنی طناب یا زینتی است که دور گردن قرار می گیرد و به هر چیزی که دایره وار، دور چیز دیگری باشد، طوق گفته می شود. (العین و المحیط و تاج العروس)
طوق به معنی توان و قدرت و طاقت هم به کار می رود (همان منابع)

از نظر اصطلاحی، در كلمات فقها تطوّق، در تطوّق خون بر پنبه، تطوّق در مسح و تطوّق هلال در بابهاى طهارت و صوم به كار رفته و موضوع احكامى قرار گرفته است.

تطوّق خون بر پنبه: اگر خون حيض با خون بكارت مشتبه گردد، زن پنبه‌اى داخل فرج خود قرار مى‌دهد، سپس بيرون مى‌آورد. اگر خون دايره‌وار در پنبه نقش بست، خون بكارت و اگر در پنبه فرو رفت، خون حيض است. (بحرانی، الحدائق الناظره، ج3، ص154-155)

تطوّق در مسح: تطوّق در وضو به معنی مسح گردن به همراه مسح سر است و بدعت می باشد و جز در موارد تقيّه جايز نيست؛ ليكن موجب بطلان وضو نمى‌شود. (علامه حلی، قواعد الاحکام، ج1، ص548 و فاضل هندی، کشف اللثام، ج1، ص584)
برخى به ثبوت تعزير بر فاعل آن تصريح كرده‌اند. (محقق کرکی، رسائل، ج1، ص65)

تطوّق هلال: تطوّق (طوق دار بودن) هلالِ ماه زمانی است که علاوه بر مقداری از ماه که به صورت هلال قابل مشاهده است، بقیه ی کره ی ماه هم به صورت کم رنگ قابل مشاهده باشد. به این حالت دایره ای که هلال را تکمیل می کند و به صورت دایره ی کامل در می آورد، تطوّق یا تطویق هلال گفته می شود.