عدم جواز تقلید برای عوام! (در صورتی که... )

[مهدی خسروبیگی]

(به مناسبت ثبوت ماه شوال)
اگر در مقدمه ای از مقدمات اجتهاد، مکلف خود نظری داشته باشد نمی تواند در آن قسمت تقلید کند.
یا حتی اگر احتمال بیشتر بدهد که نظر خودش اقرب به واقع (یا...) است، باز نمی تواند در آن قسمت تقلید کند.
تقلید فقط در مقدمه ای است که اعتماد در آن به نظر مرجع، بیشتر از نظر شخصی خود فرد باشد.
کما این که در باب رجوع به خبره و متخصص در هر علم و زمینه ای دقیقا همینگونه عقلاء رفتار می نمایند.

مثال: مثلا ممکن است گفته شود همه مکلفینی که عربی بدانند، توان استظهار را دارند.
کما این که مردم به اصطلاح عوام، در گفت و گو با معصوم، خودشان کلام معصوم را استظهار می کردند.
(حداکثر بگوییم مکلفین چند مقدمه مرتبط با استظهار را به صورت تقلیدی فرابگیرند. اما بعد خود می توانند استظهار کنند.)

مثلا از احادیث صم للرویه و افطر للرویه می توانند خود استظهار کنند.
و صدالبته اگر نظرشان متفاوت با مرجع تقلیدشان باشد، نباید از او پیروی کنند. 
(و شاید بعض دیگر از مقدمات اجتهاد هم همین گونه باشد)

نظر مقلد در ابواب فقه حتی اگر نظر داشته باشد متبع نیست و برای خودش حجت نیست مگر اینکه مواردی از قبیل تطبیق باشد. از فرق های بین استنباط و تطبیق این است که استنباط کار مقلد  نیست . صرف صاحب نظر بودن در مسأله ای کافی نیست بلکه ممکن است مقید و مخصصی موجود باشد که پیدا کردن آن کار مقلد نیست. مثلا در همین مسأله هلال ممکن است مقلد خودش بتواند ماه را با چشم مسلح یا غیر مسلح ببیند و ابزار داشته باشد اما اینکه رویت باید با چشم مسلح باشه یا غیر مسلح تشخیصش کار مقلد نیست.