نکته علمی: اشکال جریان تخییری برائت در اطراف علم اجمالی

[مسعود عطار منش]

برخی از اصولیین برای رفع اشکال ترجیح بلا مرجح به جریان برائت در احد اطراف به نحو تخییری اشاره کرده اند ؛ به این بیان که چون جریان اصل در طرفین موجب ترخیص در مخالفت قطعیه است و ترخیص در احد اطراف بنحو معین ترجیح بلا مرجح است و جریانش در احدهما لا بعینه هم دچار اشکال غیر عرفی بودن است ملتزم می شویم به این که اصل در هر دو طرف جاری میشود ولکن مشروط به امتثال طرف دیگر یعنی اگر الف را امتثال کردی در ب و اگر ب را امتثال کردی در الف و این هیچ یک از محذورات گذشته را ندارد . به این بیان اشکالاتی شده است که فعلا به یکی از آنها اشاره می کنیم :
مرحوم خوئی در اشکال به این راه حل فرموده اند حکم ظاهری باید محتمل المطابقه با حکم واقعی باشد و در اینجا احتمال مطابقت وجود ندارد چون الف و ب هر کدام واجب باشند بنحو مطلق واجب اند و هر کدام مباح باشند نیز به نحو مطلق مباح اند .
مرحوم صدر به این اشکال پاسخ داده اند که خلاصه اش عبارت از این است که لازم نیست حکم ظاهری احتمال مطابقت با حکم واقعی داشته باشد .