|
تقریب کتاب اضواء بر انقلاب نسبت
ایشان(سید هاشمی) یک تقریب دیگری انقلاب نسبت دارد که عرفی است و آن اینکه عرف خطاب مخصص منفصل را کاشف از مراد جدی از خطاب عام اول می داند. و عرف ضم القرینه می کند و می گوید بعد از اینکه مراد جدی را کشف کردیم خطاب عام دیگر را تخصیص می زنیم و این یک جمع عرفی است. عرف فرق نمی گذارد بین اینکه خطاب لاتکرم الفاسق منفصل یا متصل باشد.
بعد شاهد ذکر می کنند می گویند یک مثالی می زنیم که کسی در این مثال با وجدان عرفی اش نمی تواند منکر انقلاب نسبت شود.
شاهد این است که اگر دو خطاب عام من وجه بودند: یستحب اکرام العالم، لایستحب اکرام الفاسق، نسبت به عالم فاسق در عموم من وجه تعارض کردند. خطاب سومی آمد و مورد افتراق را از یکی از این دو خطاب خارج کرد. مثلا آمد که یحرم اکرام الفاسق الجاهل؛ با این خطاب، لایستحب اکرام الفاسق تخصیص خورد. در اینجا کسی شک نمی کند که در مورد اجتماع مقدم می شود. یعنی در خصوص اکرام عالم فاسق این خطاب می گوید لایستحب، وگرنه فاسق جاهل را که یحرم آمده بود. کاملا عرفی است که عرف این خطاب سوم را بر خطاب دوم مقدم می کند. ایشان می گوید معلوم می شود کبرای انقلاب نسبت عرفی است مخصوصا با این شاهد
مناقشه در کلام صاحب أضواء در اختیار انقلاب نسبت
به نظرما این فرمایش تمام نیست.
1. مناقشه در شاهد: در عام من وجه یک قاعده ی عقلایی است و آن اینکه اگر از تقدیم یکی از دو عام من وجه بر دیگری در مورد اجتماع محذور لازم آید، مثلا از تقدیم خطاب یستحب اکرام العالم بر خطاب لایستحب اکرام الفاسق در مورد عالم فاسق محذوری لازم بیاید ولی برعکس آن محذور نداشته باشد، عقلاء در اینجا می آیند اینکه تقدیمش محذور ندارد را مقدم می کنند. مثل اینکه قدر متیقن عام من وجه ما همین مورد اجتماع باشد. مثلا از امام سوال کردند در مورد عالم فاسق، بعد امام گفت لایجب اکرام عالم الفاسق؛ این قدر متیقن در مقام تخاطب است. یا مثلا اگر قدر متیقن خارجی بود، اگر مورد اجتماع برای یکی از این دو خطاب قدر متیقن بود، عرف این عام را مقدم می کند؛ زیرا نمی شود که این عام را از این قدر متیقن محروم کرد. این در واقع منشا نص شدن و صریح شدن خطاب عام من وجه در مورد اجتماع می شود.
حالا اگر شما در خطابین متباینین همین نکته را فرض کنید. یعنی دو خطاب متباین است که هر کدام قدر متیقنی دارند،؛ آیا جمع عرفی می شود؟ خود این بزرگان فرموده اند جمع عرفی نیست.
در عام من وجه وقتی نشود مورد اجتماع را از یکی از این عام من وجه بگیریم آن می شود نص در این مورد اجتماع و مقدم می شود نسبت به شمول عام من وجه دیگر؛ شاهد دیگر اینکه اگر من علم خارجی دارم که این عام من وجه شامل فاسق جاهل نمی شود، اینکه قطعا در اراده ی جدیه شامل نمی شود حالا بگوییم در خطاب هم شامل نشود؟ طرح شود خطاب راسا؟ عرف این را نمی پذیرد.
این ادعا که در خطابین متباینین عرف مخصص منفصل یکی از این دو خطاب را در کنار این خطاب قرار می دهد و با او جمع می کند و پس از جمع با او به جنگ لاتکرم العالم می رود و آن را تخصیص می زند مصادره ای بیش نیست.
عجیب است از ایشان که فرمود اگر بدانیم از خارج کسی شامل عالم نمی شود، هیچ کسی قائل به انقلاب نسبت نشده است. این چه فرمایشی است؟ خود استاد ایشان در بحوث در جند بحث قبل می گفت قائلین به انقلاب نسبت در جایی که اکرم العالم قطعی الصدور است و قدر متینقش هم اکرام عالم عادل است، منشا انقلاب نسبت می شود.
ما هیچ کجا انقلاب نسبت را عرفی نمی دانیم. ما می گوییم چه ملازمه ای است بین اینکه کسی در عامین من وجه قائل به انقلاب نسبت شود که ما می شویم و در متباینین نشویم.
|
